1H4F - Toxoplasma gondii infecties in varkens: een systeem voor risicogebaseerde beheersing en borging in de keten

Mensen kunnen met name via kattenuitwerpselen geïnfecteerd raken met de parasiet, maar ook door het eten van rauw of onvoldoende verhit besmet vlees. Gezien de hoge ziektelast is het urgent om risico’s voor mensen op een toxoplasma-infectie te verminderen.

Aanwezigheid parasiet in voedselketen

Infectieuze cysten van T. gondii zijn aangetoond in het vlees van schapen, varkens en verschillende wilde dieren. Consumptie van onvoldoende behandeld vlees van deze dieren kan toxoplasmose bij mensen veroorzaken. Tot voor kort werden infectieuze cysten in het vlees van runderen als zeldzaam beschouwd, maar recent onderzoek duidt op een belangrijker aandeel van rundvlees aan de humane ziektelast van toxoplasma. In de bestrijding van toxoplasma kunnen interventiemaatregelen in het dierreservoir ook soelaas voor de volksgezondheid bieden. Dit project richt zich primair op de varkenshouderij. Mogelijk kunnen de resultaten die hieruit voortkomen te zijner tijd ook op andere sectoren worden toegepast.

Toxoplasmose in de varkenshouderij

Aangenomen wordt dat voor varkensbedrijven de belangrijkste risicofactoren voor een toxoplasma-infectie de aanwezigheid van katten en het voorkomen van knaag- en plaagdieren is. Daarnaast is bekend dat varkens die meer blootgesteld worden aan het buitenmilieu vaker serologisch positief voor toxoplasma scoren dan varkens die binnen gehouden worden.

Opsporing infecties

Infecties van varkens met toxoplasma zijn niet met het blote oog aan de slachtlijn op te sporen, daarvoor zijn andere testen nodig bijv. een bloedonderzoek naar antilichamen tegen toxoplasma. VION is twee geleden gestart om van varkens in het slachthuis bloedmonsters te nemen. Deze worden serologisch onderzocht op toxoplasma. Het is de bedoeling dat in het kader van dit project deze aanpak verder wordt doorontwikkeld tot een volwaardig systeem waarbij classificatie en vervolgmonitoring van varkensbedrijven plaatsvindt op basis van uitslagen van het toxoplasma serologisch onderzoek.

Varkensbedrijven die als toxoplasma-risico-bedrijf worden gediagnosticeerd, worden vervolgens geïnventariseerd op de wijze van bedrijfsvoering. Daarbij worden de risicofactoren voor een toxoplasma-infectie (o.a. buitenloop, aanwezigheid van katten en knaagdieren) onderzocht. Het systeem is erop gericht dat naar aanleiding van de bevindingen aanpassing van bedrijfsmatige procedures worden doorgevoerd. Deze moeten vervolgens tot een vermindering van toxoplasma-infecties op deze bedrijven leiden en dus ook tot minder serologisch positieve varkens, waarmee de aanwezigheid van toxoplasma in de vleesketen wordt verminderd.

Beoogde resultaten/producten

• Beschrijvende epidemiologie van toxoplasma-prevalentie bij Nederlandse slachtvarkens
• Overzicht met rangorde van risicofactoren voor toxoplasma-infecties op varkensbedrijven
• Menu-van-aanpak voor interventiestudie op hoog-risico-varkensbedrijven
• Kwantificering van risicofactoren voor toxoplasma hoog-risico-varkensbedrijven
• Toxoplasma-surveillance-scenario’s
• Resultaten serologisch onderzoek katten en muizen en PCR onderzoek muizen op toxoplasma
• Kwantitatieve inschatting effect beheersingsprogramma op prevalentie toxoplasma
• Berekening kosten en baten van beheersingsprogramma toxoplasma-infecties in varkensvlees.